گالری فرهنگ مالیاتی

پرواضح است ،اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی سرچشمه بسیاری از نابسامانیهای اجتماعی و اقتصادی است و باعث ایجاد مشکلات پولی و مالی، نادرستی سیاستهای اقتصادی و نافرجامی تدابیر اجتماعی شده‌است. اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی، پدیده‌هایی هستند جهانی که در همه کشورهای جهان وجود دارند و درصدی از اقتصاد هر کشور را به خود اختصاص داده‌اند. این درصد در کشورهای در حال توسعه سهم بالایی دارد. در چند دهه اخیر، این پدیده، توجه محققین بسیاری را به خود جلب کرده است که این توجه نشان دهنده اهمیت این مسئله می باشد. به همین جهت، داشتن اطلاعات در مورد حجم اقتصاد زیرزمینی و اندازه فرار مالیاتی و دانستن علل و عوامل تأثیرگذار بر آن، برای سیاستگذاران اقتصادی، بویژه مقامات مالیاتی، در پرکردن شکاف مالیاتی اهمیت بسزایی دارد. همچنین این موضوع برای تعیین اثربخشی برای سیاستهای پولی و مالی، رشد اقتصادی و توزیع درآمد مورد توجه قرار گرفته است.

درتکمیل مقدمه عنوان شده بایستی به این موضوع اذعان نمودکه:در اکثر کشورها، بخش عمده ای از منابع دولت، از طریق اخذ مالیات تأمین می گردد؛ ضمن اینکه سهم مالیات از کل درآمدهای عمومی در میان کشورها، متفاوت بوده و تعیین میزان آن ارتباط مستقیمی با سطح توسعه و ساختار فرهنگی و اقتصادی آنها دارد. بررسی تمامی این عوامل به مدت زمان زیادی نیاز دارد؛ ولی آنچه که مسلم است این موضوع  است که، حل مشکل تمکین مالیاتی تنها با اعمال  اجبار و وضع قوانین و مقررات قابل حل نیست؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد که پایین بودن نرخ تمکین مالیاتی،بالا بودن تعداد بخشنامه های صادره، ترکیب نامناسب درآمدهای مالیاتی وغیره، از نشانه‌های اولیه و بدیهی پیچیده بودن سیستم مالیاتی کشور بوده و لذا در نظام مالیاتی کشور می بایست تمهیداتی در خصوص تسهیل در فرآیند اخذ مالیات، شفافیت همه جانبه قوانین ومقررات مالیاتی(که نهایتاً منجر به اجتناب از صدور و ابلاغ مکرر بخشنامه‌های تکمیلی می‌گردد)، استقرار سیستم‌های متمرکز مالیاتی کشور و دسترسی آسان مؤدیان مالیاتی به سوابق مالیاتی خود صورت پذیرد. 

حال بایستی به دومفهوم تمایز فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی اشاره نمود.
تمایز مفهومی بین فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیات به قانونی یا غیرقانونی بودن رفتار مۆدیان مربوط می شود . فرار مالیاتی، یک نوع تخلف از قانون است. وقتی که یک مۆدی مالیاتی از ارائه گزارش درست در مورد درآمدهای حاصل از کار یا سرمایه خود که مشمول پرداخت مالیات می شود ، امتناع می کند ، یک نوع عمل غیر رسمی انجام می دهد که او را از چشم مقامات دولتی و مالیاتی کشور دور نگه می دارد. اما در اجتناب از مالیات، فرد نگران نیست که عمل او افشا شود . اجتناب از مالیات ، از خلاCهای قانونی در قانون مالیات ها نشات می گیرد. در اینجا فرد به منظور کاهش قابلیت پرداخت مالیات، خود دنبال راه های گریز می گردد . مثلاً درآمدهای نیروی کار را در قالب درآمد سرمایه نشان می دهد که از نرخ پایین تری برای مالیات برخوردارند. در اجتناب از مالیات ، مۆدی مالیاتی دلیلی ندارد نگران احتمال افشا شدن باشد، چرا که او الزاماً تمامی مبادلات خود را با جزئیات آن البته به شکل غیر واقعی، یاددا شت و ثبت می کند.

افرادی که مانع از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی خود یا اشخاص ثالث شوند و یا از انجام تکالیف قانونی مبنی بر ارسال اطلاعات مالی موضوع ماده ۱۶۹ مربوط به مالیات مکرر به سازمان امور مالیاتی کشور خودداری کنند و این امر منجر به زیان وارده به دولت شود نیز مجرم خواهند بود

در واقع ، عوامل اقتصادی با استفاده از روزنه های قانون مالیات و بازبینی در تصمیمات اقتصادی خود تلاش می کنند تا بدهی مالیاتی خود را کاهش دهند. از آنجا که اجتناب از پرداخت مالیات فعالیتی به ظاهر قانونی است، از این رو بیشتر از فرار مالیاتی در معرض دید است.

به عبارت دیگر ، اجتناب از مالیات ، یک نوع سوء استفاده رسمی از قوانین مالیاتی است. این مقوله به بررسی و یافتن راه های گریز از پرداخت مالیات در قوانین مالیاتی مرتبط می شود که مۆدیان به آن وسیله خود را به نحوی از افراد مشمول مالیات کنار می زنند. مثلاً تبادل درآمد نیروی کار به درآمد سرمایه که نرخ کمتری از مالیات را به همراه دارد، مثالی از اجتناب مالیاتی است. به عنوان مثال، فرض کنید بر فعالیتی چون فروش دوچرخه، مالیات بر ارزش افزوده وضع شود. حال اگر فروشنده ای برای پرداخت مالیات کمتر ، دوچرخه کمتری بفروشد، رفتار وی بر پایه اجتناب از مالیات است. اگر همین فروشنده برای پرداخت کمتر مالیات ، میزان فروش دوچرخه را کمتر از مقدار واقعی آن به اداره مالیات گزارش کند، رفتار وی فرار از مالیات قلمداد می شود.

بنابراین اجتناب مالیاتی ، قانونی و برای کاهش تعهدات مالیاتی فرد با دور زدن قانون یا استفاده کامل از ظرایف قانونی است ، اما تقلب یا فرار مالیاتی، غیرقانونی و مبادرت عمدی به اعمال خلاف قانون مانند گزارش غیرواقعی درآمد و فروش ، کسورات و تنظیم اظهارنامه ها است. نظام مالیاتی در شرایط آرمانی، باید قابلیت مقابله با هر دو نوع فرار مالیاتی را داشته باشد.

درپایان و به نظرنگارنده"مهدی حیدرپور" با گسترش اعتماد ،ترویج روح جمعی ، بهره گیری از شیوه های اخلاقی وباتاسی ازفرمایشات مقام معظم رهبری(همدلی وهم زبانی) فرهنگی را در جامعه گسترش می دهیم که افراد جامعه به پرداخت مالیات به عنوان وظیفه دینی و مسؤولیت اجتماعی نگاه میکنند و فرار از آن را معصیت و گناه می شمارند و به آن بصورت یک امر مذموم و ناپسند می نگرند و سرپیچی از پرداخت مالیات را مترادف با خیانت ملی و تجاوز به حقوق دیگران میدانند.

تهیه و تنظیم : پایگاه فرهنگ مالیاتی

برگرفته از انجمن حسابرسی ایران