پایگاه فرهنگ مالیاتی کشور،یکسانسازی نرخها و معافیتهای مالیاتی در قانون جدید مالیاتهای مستقیم باهدف رفع تبعیض و بهمنظور ایجاد فرایند سادهسازی قوانین و برقراری هر چه بیشتر عدالت مالیاتی صورت گرفته است.
یکسانسازی نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی (خصوصی) ازجمله تغییرات قانون جدید مالیاتهای مستقیم است که در ذیل مواد 84 و 85 این قانون بهتفصیل در مورد آن توضیح دادهشده است. یکسانسازی نرخ مالیات بر درآمد حقوق که در قوانین بودجه سنواتی سالهای 93 و 94 مشخص گردید، در 31 تیرماه سال 1394 به تصویب رسید و از سال 95 به اجرا درمیآید.
بر اساس ماده 84 قانون مالیاتهای مستقیم، هرساله سقف معافیت از مالیات بر درآمد حقوق در قانون بودجه همان سال مشخص میشود. بهعنوانمثال میزان درآمد معاف از پرداخت مالیات سال 1395، 156.000.000 ریال معادل ماهانه 1.300.000 تومان تعیینشده است. درآمد حقوق بیش از این مقدار و تا هفت برابر آن، مشمول مالیات به نرخ 10 درصد است و چنانچه میزان درآمد از هفت برابر بیشتر شود، مشمول 20 درصد نرخ مالیات خواهد بود. این در حالی است که در قانون قبلی دو نوع نرخ مالیات متفاوت در مورد کارکنان دولتی و غیردولتی اعمال میشد.
بر اساس قانون پیشین، نرخ مالیات بر درآمد حقوق در مورد کارکنان مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب 13 شهریور 1370 پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون به نرخ مقطوع ده درصد و در مورد سایر حقوقبگیران نیز پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون تا مبلغ 42.000.000 ریال (چهلودو میلیون ریال) به نرخ ده درصد و نسبت به مازاد آن به نرخهای مقرر در ماده 131 این قانون محاسبه میشد.
بر اساس تبصره ماده 86، پرداختهایی که کارفرمایان به اشخاص حقیقی غیر از کارکنان خود که مشمول پرداخت کسورات بازنشستگی یا بیمه نمیباشند، با عنوان حق مشاوره، حق حضور در جلسات، حقالتدریس، حقالتحقیق و حق پژوهش پرداخت.
میکنند، بدون رعایت معافیت موضوع ماده 84 این قانون، مشمول مالیات مقطوع به نرخ 10 درصد است. در قانون قبلی، پرداختکنندگان موظف بودند مالیات متعلق به پرداختهای غیر از مقرری، مزد و حقوق اصلی را بدون رعایت معافیت ماده 84 قانون پیشین و به نرخهای مقرر در ماده 85 آن قانون محاسبه و پرداخت نمایند. بر این اساس، در قانون گذشته، نرخ مقطوع و یکسان 10 درصدی وجود نداشت و مالیات این نوع پرداختها بر اساس ماده 84 (تا مبلغ 42.000.000 ریال) با نرخ ده درصد و مازاد بر آن بهصورت پلکانی و مطابق نرخهای مقرر در ماده 131 قانون پیشین اعمال میشد.
در قانون جدید، ضمانتهای اجرایی و جرائم ناشی از عدم پرداخت صحیح مالیات بر درآمد حقوق در ذیل ماده 90 تعریف و مشخصشده است. بر اساس ماده 90 قانون مالیاتهای مستقیم، در مواردی که پرداختکنندگان حقوق، مالیات متعلق را در موعد مقرر نپردازند یا کمتر از میزان واقعی پرداخت نمایند، اداره امور مالیاتی ذیصلاح مکلف است مالیات متعلق را به انضمام جرائم پیشبینیشده در قانون (بر اساس ماده 199 قانون مالیاتهای مستقیم) محاسبه و از پرداخت کنندگان حقوق مطالبه نماید.
مالیات حقوق کارکنان بخشهای عمومی و خصوصی ازجمله مهمترین و پایدارترین منابع مالیاتی دولت است که بهطور میانگین هرساله از تحقق صددرصدی نسبت به رقم پیشبینیشده در قانون بودجه سنواتی برخوردار است. بر همین اساس، یکسانسازی نرخها و معافیتهای مالیاتی در این بخش که در راستای سادهسازی قوانین صورت میگیرد، از پیچیدگیهای اجرایی قوانین کاسته و بدون تردید، اقدامی مؤثر جهت رفع تبعیض در میان مؤدیان و برقراری عدالت مالیاتی بهویژه در میان حقوقبگیران بخشهای دولتی و خصوصی محسوب میشود.