گالری فرهنگ مالیاتی

پایگاه فرهنگ مالیاتی کشور،:پس از انقلاب صنعتی و شکل گیری دولت-ملت های مدرن این روش درآمدی به شیوه های گوناگون مورد توجه  دولت ها و قانون گذاران برای تامین مخارج قرار گرفت و به روش های مختلف اعمال شد و با پیشرفت دانش بشری روش های مالیات ستانی هم تنوع بیشتری پیدا کرد.
در ایران هم مالیات به روش های مختلف مورد توجه حاکمان بوده و به صورت دارایی یا پول از مردم اخذ می شد اما برخلاف کشورهای پیشرفته و صنعتی هرچه به زمان حال نزدیک می شویم هم قوانین ما دچار مشکلات زیادی هستند و هم مردم به روش های مختلف از پرداختن مالیات به دولت طفره می روند.
در چند سال اخیر عزم دولت ها برای مالیات ستانی جدی تر شده اما سازوکار های نامناسب و همچنین فشار اصناف باعث عقب نشینی دولت ها در زمان های مختلف شد.
در دو دهه گذشته یک توافق جهانی پدیدار شده است که بنا بر آن، وقتی نابرابری‌های ناموجه از سطوحی عبور می‌کنند در همه عرصه‌های حیات جمعی اختلال ایجاد می‌کنند و امکان حرکت به سمت تحقق اهداف توسعه را به حداقل می‌رسانند.
در هشت سال دولت نهم و دهم کشور ما تجربه متعارضی را در نگاه به مسئله نابرابری تجربه کرد. در هشت سال ادعا می‌شد مسئله عدالت اجتماعی و نابرابری در مرکز توجه است ولی در عمل دیدیم که طی همین مدت هم نابرابری‌های درآمدی و هم منطقه‌ای در ایران افزایش چشمگیری یافت. همچنین در دوره بعدی هم که دولت جدید آغاز به کار کرد، متاسفانه شاهد این بودیم که نه یک ارزیابی انتقادی مناسبی از آن تجربه مطرح می‌شود و نه برنامه‌ی جدی برای حرکت به سمت برخورد فعال و اصولی با نابرابری مشاهده می‌شود.(مومنی، فرشاد،1394)
شاید در این زمینه تنها اقدام جدی قابل ذکر را به توان به تشکیل یازده کارگروهی اشاره کرد که در چارچوب اقتصاد مقاومتی آغاز به فعالیت کرده و بنا بر ابن است که یکی از آن گروه‌ها روی مسئله ریشه‌یابی نا برابری پرداخته و بررسی کند که چرا ایران همواره با نابرابری‌های فزاینده رو به روست و چطور می‌شود از این نابرابری کاسته و به سمت جامعه عادلانه حرکت کنیم؟
یکی از راه‌های کاهش نابرابری توسط حکومت‌ها تکیه به نظام مالیاتی است و حکومت باید بتواند از کسانی که پول بیشتری دارند، مالیات دریافت کند و خدمات اجتماعی بهتری ارایه دهد.
از سال 90 تاکنون پنج بار افزایش درآمد مصوب مالیاتی داشتیم و متاسفانه این فشار و افزایش درآمد مصوب مالیاتی در رابطه با مودیانی اعمال می‌شود که از قبل شناسایی شده و پرونده آنها موجود است و تعداد زیادی از فعالان اقتصادی مالیات پرداخت نمی کنند که این موارد را باید کشف کرد به گونه‌ای که بتوان افزایش درآمد مصوب را جبران کرد و فشاری به مردم، بخش خصوصی و اقشار مختلف وارد نشود.
در کشور ما از چند سال پیش رسمی به وجود آمده که هر زمان نیاز است چاله‌ای پر شود به مالیات افراد شناسایی شده اضافه می‌شود در حالی که این یک آسیب جدی برای اقتصاد کشور بخصوص اقتصاد تولید است در حالی که باید کشف منابع جدید مالیاتی در دستور کار باشد تا فشار به واحدهای موجود سبب تعطیلی آن ها نشود.
 از طرف دیگر دولت بتواند با برقراری عدالت مالیاتی هم درآمدهای خود را افزایش دهد و هم از فشار به اصناف بکاهد باید کاری کنیم منابع جدید مالیاتی کشف شود نه اینکه به منابع درآمدی شناسایی شده ، فشار وارد کرده و بار وصول درآمد مالیاتی بر دوش آن ها باشد.
هرچند برخی مالیات را جبران‌کننده درآمد نفتی می دانند ولی مالیات نباید تنها از کسانی گرفته شود که شناسایی شده و پرونده دارند بلکه شناسایی منابع جدید و جلوگیری از فرار مالیاتی باید در دستور کار قرار گیرد و هر چقدر به اصناف و تولیدکنندگانی که سال‌های بسیاری مالیات داده اند کمتر فشار وارد شود رویکرد درستی است.
در قانون مالیاتی کشور باید تاکید و تصریح  شود که اگر قشر یا صنفی ظرفیت پرداخت مالیات ندارد و یا در محاسبه مالیات وی اشتباه شده نباید در وصول مالیات سخت‌گیری باشد، ستاد درآمد باید فعال شده و تنها گرفتن و فشار آوردن برای درآمدزایی را در دستور کار نداشته باشد.
بعد از بالا گرفتن اختلافات میان اصناف و سازمان مالیاتی برسر افزایش مالیات‌ها، که منجر به طرح سوال و حتی احتمال استیضاح علی‌طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی از سوی نمایندگان مجلس شده است، چندی پیش علی‌عسگری، رئیس سابق سازمان امور مالیاتی به گلایه‌های اصناف از وضعیت پرداخت مالیات پاسخ داد:«تعیین مالیات با توجه به درآمد افراد انجام می‌گیرد، نه شرایط رکودی کشور؛ با توجه به تغییر شیوه توافق با اصناف طی دو سال اخیر، اصناف هیچ چیز را بیان نمی‌کنند و عملا ما برای آنها اظهارنامه پر می‌کنیم؛ در صورتی که اظهارنامه مشتمل بر فعالیت هزینه و درآمد یک سال مودی است.»
وی با بیان اینکه «گلایه‌های اصناف در مورد پرداخت مالیات در شرایط رکود اقتصادی همیشگی است».
با این وجود در همان زمان، اعتراض اصناف به پرداخت مالیات، منجر به بازنشستگی زودهنگام یکی از کلیدی‌ترین معاونت‌های سازمان امور مالیاتی شد و درادامه خود رئیس سازمان امور مالیاتی نیز برکنار شد و سید کامل تقوی نژاد سکان هدایت این سازمان را در دست گرفت که از همان روز معارفه نزدیکی و آشتی با مودیان را به عنوان شعار و دستور کار خود معرفی کرد.
آشتی مردم با سازمان امور مالیاتی، حذف فشار از روی مودیان و تعامل با مالیات‌دهندگان کلیدواژه‌های سخنان مدیر عامل جدید سازمان امور مالیاتی است. سخنانی که برخی آن را ناشی از سیاست آشتی‌جویانه سیدکامل تقوی‌نژاد با مودیان مالیاتی می‌دانند اما هرچه هست به نظر می‌رسد سیاست‌های مالیاتی تغییر کرده است.
این تغییر را هم می‌توان در جابه‌جایی مدیر پیشین سازمان مالیاتی دید و هم در تغییر گفتمان مالیاتی و تعامل با مودیان مالیاتی که دم از آشتی‌جویی می‌زند.
در این میان محمدباقر نوبخت همزمان با ارایه لایحه بودجه به مجلس از عزم و جدیت دولت برای کمک به سازمان امور مالیاتی برای شناسایی فعالان اقتصاد زیرزمینی و اخذ مالیات مناسب از آنان خبر داد که توسط یک سامانه هوشمند انجام خواهد شد.
سال 1394 را می توان چالشی ترین سال مالیاتی کشور نامید که هم پرداخت کنندگان مالیات و هم اخذکنندگان مالیات فشارها و فراز و فرودهای زیادی را تحمل کردند اما آنچه مسلم است این است که دولت نباید فشار به اصناف را برای جبران درآمدهای خود بیشتر کند.
نکته دیگری که در مورد اخذ مالیات بسیار مهم است خدمات رفاهی مردم در برابر میزان مالیات اخذ شده است؛ دولت باید در برابر میزان مالیاتی که اخذ می کند رفاه نسبی مردم را تامین کند، نه اینکه از محل درآمد مالیاتی هزینه های جاری خود را پوشش دهد و کاهش درآمد نفتی را با فشار مضاعف بر مودیان مالیاتی  جبران کند در حالی که اقتصاد زیرزمینی کشور بسیار رشد کرده و فربه تر از همیشه باعث نابرابری گسترده در کشور شده است.
رکود سال 94 امکان افزایش یا حتی پرداخت مالیات از بخش شفاف اقتصاد را با دشواری همراه می‌کند و بخش خاکستری هم که سال‌هاست خود را معاف از مالیات کرده و در تور مالیاتی انداختن آنان کار سخت و دشواری است که به اراده‌ای فراتر از اراده سازمان مالیاتی نیاز دارد.
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد میزان درآمدهای مالیاتی دولت در سال 94 کامل محقق نشده و میزان مالیات مستقیم و غیرمستقیم در همه بخش‌ها در سه‌ماهه اول سال 94 نسبت به سه‌ماهه چهارم سال 93 کمتر بوده است.
بنابر آنچه گفته شد باید نظام شناسایی دقیقی برقرار شود، برای کسانی که مالیات نمی دهند تنبیه و برای کسانی که مالیات می دهند تشویق در نظر گرفته شود تا در افراد رفتاری شکل بگیرد که به موجب آن مالیات خود را پرداخت کنند.
شرایط و بازار فعلی از کاهش درآمدهای مالیاتی در سال 95 خبر می‌دهد و همین احتمالاً چالشی بزرگ است که در سال افت قیمت نفت و رکود صنایع، تا چه حد می‌توان به درآمدهای مالیاتی دل‌خوش کرد و مدیر جدید با چه چالش‌هایی مواجه است؟