در این میان پسانداز برای افراد به عنوان ابزاری عمل میکند تا درآمد خود را از دورههایی که درآمد بالاتری دارند به دورههایی که درآمد کمتری دارند منتقل کنند، همچنین پسانداز ابزاری است تا خانوادهها در دورههایی از زندگی که مخارج بیشتری دارند مانند دوران بیماری یا ازدواج فرزندان با مشکل مواجه نشوند. در عین حال پسانداز به عنوان ابزار انتقال ثروت به فرزندان در اختیار خانوادهها قرار میگیرد تا برای رفاه حال فرزندان خود درآمدی را برای آنان کنار گذاشته تا پس از مرگ به آنان انتقال یابد.
نکتهیی که باید به آن توجه داشت آن است که پسانداز به اشکال مختلف صورت میگیرد. پسانداز میتواند به شکل خرید کالاهای با دوام نظیر طلا و مسکن، سرمایهگذاری در فعّالیتهای تولیدی بهطور مستقیم و غیرمستقیم نظیر سرمایهگذاری در بانک یا خرید سهام شرکتها، خرید بیمههای بازنشستگی و عمر و مواردی از این دست باشد. نباید فراموش کرد که پسانداز بهطور معمول از درآمدهای خانوار و برای مصرف در دورههای بعد زندگی یا مصرف نسلهای بعدی کنار گذاسته میشود، اما قسمت عمدهیی از آن به شکل سرمایه در اختیار بنگاههای اقتصادی قرار میگیرد و باعث تولید میشود.
در شرایطی که مالیاتگیری تنها بر درآمد و مصرف انجام شود و مالیات بر پسانداز و درآمدهای حاصل از پسانداز وجود نداشته باشد، تصمیم افراد برای میزان مصرف در دورههای مختلف تغییری نخواهد کرد زیرا افراد با کار کردن، درآمدی کسب میکنند که پساز کسر مالیات تصمیم خواهند گرفت که چه زمانی درآمد خود را مصرف کنند. حال اگر دولت اقدام به اخذ مالیات از پسانداز، درآمدهای حاصل از آن، یا مالیاتگیری از ارث کند، افراد زمانی که باید تصمیم بگیرند در چه دورهیی مصرف خود را انجام دهند با این مشکل مواجهند که در صورت پسانداز، دولت در آینده اقدام به مالیاتگیری از آنها خواهد کرد پس افراد مصرف آینده خود را کاهش میدهند و بیشتر مصرف خود را زمان کسب درآمد انجام خواهند داد تا مالیات بر پسانداز کمتری بپردازند، در نتیجه میزان پسانداز افراد کاهش خواهد یافت.
پسانداز روی دیگر سرمایهگذاری است، به دلیل اثرپذیری تصمیم خانوارها برای پسانداز، در اثر مالیات بر پسانداز یا ارث، سرمایهگذاری و به دنبال آن تولید در اقتصاد کاهش مییابد. در کشور ما نیز متاسفانه، مالیات بر پسانداز به شکل مالیات بر ارث وجود داشته و با تصویب قانون اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم در سال جاری، در آینده نیز ادامه خواهد داشت.
در سالهایی که به دلیل هجوم سیل جمعیت فارغالتحصیل به سمت بازار کار، نیاز به رشد اقتصادی بالا و افزایش جدی ظرفیتهای تولید داریم، ادامه سیاست مالیاتگیری بر پسانداز که نتیجه آن کاهش تشکیل سرمایه و تولید خواهد بود، با سوال جدی روبهروست./تعادل